سنجش شاخص های پایداری شهر کوچک وحیدیه (با تاکید بر نقش شهرهای کوچک در توسعه مناطق حومه کلان شهر تهران)

شهرهای کوچک در برنامه ریزی شهری و منطقه ای به عنوان حلقه اتصال نواحی روستایی و نقاط شهری بزرگتر محسوب می شوند که با ایجاد توازن در نظام سکونتگاهی، مهار رشد ناهنجار کلان شهرها و تقویت روابط شهری- روستایی زمینه توسعه پایدار منطقه ای را فراهم می آورند. به نظر می رسد کاهش معضلات این شهرها با دیدگاه توسعه پایدار، می تواند در دستیابی به الگوی مناسب سکونتی موثر باشد. هدف این تحقیق سنجش شاخص های پایداری شهر کوچک وحیدیه با تاکید بر نقش شهرهای کوچک در توسعه مناطق حومه کلان شهر تهران است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش، به صورت مقطعی در شهر وحیدیه و حوزه نفوذ آن انجام شده است. داده ها از طریق پرسشنامه ساختار یافته از 371 خانوار که به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شدند، گردآوری شده است. در این پژوهش تحلیل سطح پایداری سکونتگاه ها از طریق تکنیک بارومتر پایداری پرسکات آلن، تعیین جایگاه توسعه روستاهای دهستان نسبت به شهر وحیدیه با استفاده از مدل تاکسونومی عددی و بررسی رابطه مولفه های توسعه پایدار با میزان پایداری منطقه از طریق آزمون رگرسیون چند متغیره صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد نظرات مثبت خانوارهای نمونه درباره عملکرد شهر وحیدیه در تثبیت جمعیت ناحیه و نیز خدمات رسانی به حوزه نفوذ خود بیش از نظرات منفی است. اما به طورکلی ارزیابی جامعه نمونه گویای سطح مطلوب پایداری در ابعاد زیست محیطی، اجتماعی و به ویژه اقتصادی نمی باشد. نتایج مدل تاکسونومی نیز نشان می دهد مراکز سکونتی مورد مطالعه از سطح توسعه بالایی برخوردار نیستند. بر اساس آزمون رگرسیون چند متغیره شاخص کیفیت زندگی مهمترین تبیین کننده پایداری ناحیه می باشد که نیازمند توجه و برنامه ریزی است. اگرچه شهر وحیدیه با پذیرش بخشی از جریان مهاجرت به کلان شهر تهران باعث کاهش فشار مستقیم بر این شهر شده است، ولی بهره برداری گسترده، خودجوش و فاقد حرکت برنامه ریزی شده پیامدهای منفی متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و زیست محیطی را در این شهر کوچک و حوزه نفوذ آن به دنبال داشته است. کنترل و هدایت تحولات این منطقه در راستای توسعه یکپارچه و پایدار آن از طریق تهیه و اجرای طرح های ساماندهی ضروری می باشد.